In 1913 nam een aantal Leidse burgers, verenigd in de "Voorloopige Commissie tot Oprichting der Leidsche Roei- & Zeilvereeniging", het initiatief tot oprichting van een burger-roeivereniging. Die bestond uit de heren Abr. Goekoop, handelaar in koffie en thee aan de Hooigracht, P.A. van der Heide, mede-eigenaar van een grote winkel voor huishoudelijke artikelen en tuingereedschappen in de Nieuwstraat, E. Wichers Rollandet, bankier, en de KNO-arts dr C.J.A. van Iterson. Die laatste had in Utrecht en Leiden geroeid bij de studentenverenigingen Triton en Njord. Op 13 februari 1914 kwam zodoende een aantal Leidenaren bijeen in een van de zalen van restaurant ‘In den Vergulden Turk’ aan de Breestraat. Het Bestuur zou ook in de jaren daarna regelmatig daar voor ledenvergaderingen en feesten een zaaltje huren. De bijeenkomst was een succes: besloten werd een roeivereniging op te richten en er werd voldoende geld ingezameld door de uitgifte van aandelen. Aanvankelijk wilde de Commissie de nieuwe vereniging "De Jonge Damsté" noemen, maar gelukkig voor ons vond de classicus prof. P.H.Damsté (Erelid en Erepraeses van "Njord") dat niet zo'n goed idee. Op 17 maart 1914 werd alles definitief geregeld. De vereniging had sindsdien Statuten en H.R. en ook leden, want de presentielijst vermeldde gestrengelijk: "Teekening verplicht tot het Lidmaatschap". Dat leverde al meteen 27 leden op. Voor het schuitenhuis had de Commissie een terrein gekozen achter de huizenrij aan de Morschweg, waar tot 1907 de Zweminrichting "Rijnzicht" gevestigd was geweest. Dat kon op vrijdag 5 juni, "des namiddags te half vier" plechtig in gebruik worden genomen.
De vereniging had toen nog geen boten, maar de gerenommeerde botenbouwer Deichmann & Ritchie te Hilligersberg leverde kort daarna de vier bestelde boten, zodat het roeien kon beginnen. In augustus 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, waardoor de functie van Militair Commissaris niet meer kon worden vervuld. De krijgsmacht was immers vier jaar lang gemobiliseerd om de neutraliteit te bewaken. Ook ontstond door de uitvoer naar Duitsland op de eigen, Nederlandse markt schaarste aan van alles, waardoor de prijzen stegen.
Dit kiekje (blijkens de aantekening uit juni 1920) geeft een goed beeld van de toenmalige situatie. Loods, plankier en tuin, waar het blijkbaar in de zomer goed toeven was. De Vereeniging bezat toen zestien eigen boten en twee "cano's", terwijl in de loods ook ruimte was voor acht wherry's en vijf kano's van leden. Een van de single-wherry's ligt aan het plankier, evenals een kano.
In 1926 bezette een Leythe-ploeg te Luzern een derde plaats bij de Europese Kampioenschappen; J.H.A.P.Lange v.d.Valk en J.H.de Vries, met een stuurman van Nautilus in actie op het meer.
Ter gelegenheid van het twintigjarig bestaan werd aan de Onderlinge in 1934 een "Open lange afstands wherrywedstrijd over 8 km" toegevoegd, een keerboeiwedstrijd op het Galgewater. Op zaterdag 22 september 1934 behaalden Pim v.d.Wilde (bg), Gerrit Velds (sl) en Adri Hiemstra (stv) in die wedstrijd de eerste plaats. De winnaars nemen op deze foto de gelukwensen in ontvangst van het publiek, dat zich op het plankier heeft verzameld.
Drievoudig Nederlands kampioen Gerrit Velds (in 1937, 1938 en 1939); in 1938 won hij ook de Holland beker, waarna hem de Blussé-beker werd toegekend, de trofee voor de beste Nederlandse skiffeur in enig jaar. Helaas voor hem gingen de EK, die in 1939 op de Bosbaan zouden worden gehouden, door de toenemende spanningen in Europa niet door.
Op 7 mei 1944 won de jonge, geestdriftige Leythe-acht de Head of the River; de foto toont de zegevierende ploeg vlak na de finish. (Coll. A.J.Landaal)
De trotse winnaars van de Head 1944; achterste rij: Wim van Prooyen, Bert Krol, stuurman/coach Jan Somerwil, boeg Arie Landaal, slag Paul Breuning, Kees Morsch; voorste rij: Wim Doeven, Ruud Jung en Jan Prins. De trofee die zij trots tonen kan men nu bewonderen in onze sociëteit, dankzij een schenking door Arie Landaal, eind 2011. Het is een glas-in-lood venstertje, waarop de clubgebouwen zijn afgebeeld van vier Amsterdamse roeiverenigingen, die (wrang detail) in 1944 door de bezetter zijn afgebroken.
(Coll. A.J.Landaal)
Nederlandse kampioenen Bert Krol, Wim van Prooyen en Tijn v.d.Loo (stm) werden na hun overwinning uitgezonden naar de Europese Kampioenschappen te Luzern (24, 25 & 26 augustus 1947). In de finale werden zij zesde. In het straatarme Nederland moesten leden en oud-leden bijdragen om de uitzending mogelijk te maken. Een krat voor het vervoer van "De Gouwe" werd geleend van Nautilus.
Voorzitter Van Iterson ging in 1934 nog met het vliegtuig(!) naar de Aegir-lustrumwedstrijden in Groningen), de leden met de trein (3de klasse), maar de Voorzitter stond in 1951 dichter bij de leden. Erelid Jan Flim, pas tot Voorzitter benoemd, bezocht met Teuny Zekveld en Anneke Knaap achterop zijn scooter, de Hollandia-wedstrijden bij Alphen aan den Rijn, waar de overnaadse damesvier won. Het dragen van helmen op brommers en scooters was toen duidelijk nog niet verplicht.
In 1969 kwam vanuit Duitsland het "kinderroeien" over, met een nieuwe, cybernetische lesmethode. Niet meer eerst in de bak en dan in een wherry, maar meteen in een jeugdskiff, een speciaal voor dat doel ontwikkelde, lichtere boot.
Commissaresse Afroeien Julia Bronsgeest kreeg het kinderroeien erbij, maar wijdde zich al snel geheel daaraan, zodat een ander het afroeien overnam.
Het nieuwe jeugdroeien sloeg aan: in 1969 konden de jeugdleden al demonstraties geven van behedigheid: liggen en staan in de boot, overstappen van de ene skiff in de andere en aan boord klimmen na omslaan.
Op 4 april 1977 werd de oude, geheel houten botenloods gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe, die ruimer was opgezet.
Op 21 april 1977 sloeg wethouder Dick Tesselaar de eerste paal voor de nieuwe loods, die op 8 oktober feestelijk werd geopend. De loods is 12 meter breed (2 meter breder dan de oude); kleedkamers en bestuurskamer zijn van steen.
RONALD FLORIJN
Ronald Florijn, Nederlands kampioen skiff 1982. Al eerder, bij de Junioren-WK (Beograd 1978) had hij een bronzen plak behaald.
Op 26 juni 1983 won Ronald ook de Holland beker.
En ook nog tweemaal Olympisch goud: met Nico Rienks (Okeanos) in de dubbeltwee (Seoul 1988) en in de Holland-Acht (Atlanta 1996). Ronald rustte intussen niet op zijn lauweren: na nationale overwinningen in combinatieploegen (2x, 4x en 8+) behaalde hij in een combi-4x brons bij de WK (Wenen 1991)
Drie in alle opzichten oude vrienden: Erelid Arie Blanken assisteert dubbel Lid van Verdienste Wim Jung en Erelid Jan Somerwil bij het instappen in de 'Draaier', bij de Lustrum-reünie op 20 mei 1989.
Pinksterweekeinde: op 6 juni 1992 lag de toervloot in Buren (Gld) op de Korne klaar voor een meerdaagse tocht over Linge en Giessen, die onder meer langs de molens van Kinderdijk voerde.
Op 30 april 1993 werd het nieuwe Leythe-tenue officieel letterlijk onthuld
Op zondag 8 september 1996 huldigde Voorzitter René Korthof wedstrijdroeister Femke Dekker, die bij de Junioren-WK op de Strathclyde (Schotland) goud had gewonnen in de dubbelvier.
Alle vergunningen waren eindelijk verkregen; het werk kon beginnen. Op 8 december 2000 werden de palen geheid waarop de nieuwe sociëteit zou worden gebouwd.
Het nieuwe vlot moest beweegbaar aan de heipalen worden verankerd; in april 2001 was een groep vrijwilligers druk in de weer met het bevestigen van de ankers.
De mooie sociëteit moet uiteraard worden onderhouden. Vijf jaar na de bouw, op 16 mei 2006, hielden Hoeke Klaver en Erevoorzitter Joop Gijsman van de dinsdagse klusploeg zich daarmee onledig.
De jeugdleden doen traditioneel mee aan de Taptoe; zo ook op 2 oktober 2012, op de Haarlemmerstraat. De afgedankte jeugdskiff 'Hans' is speciaal daarvoor bewaard en wordt dan ingezet voor een demonstratie droogroeien.
Die Leythe mag zich gelukkig prijzen met leden als Jan Klerks en Ronald Florijn. Jan, al ruim een halve eeuw lid, heeft zich na zijn wedstrijdcarrière met veel succes toegelegd op het coachen van wedstrijdroeiers. Als bondscoach van de KNRB heeft hij al vele internationale successen behaald.
Jan Klerks in 2012 langs de Bosbaan (foto Leo v.d.Ruit) Ronald Florijn volgt in Jans voetsporen. Ook hij is, na een succesvolle roeicarrière (onder meer tweemaal Olympisch goud), in april 2013 aangesteld als Bondscoach, en wel voor de Junioren. (Foto Marijn Flipse)
